DeepSeek sonrası yatırımcılar nasıl bir rota izlemeli?

BORSANINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

DeepSeek depremiyle sarsılan ABD borsalarında, çoğu yatırımcının Deepseek’in yapay zeka ve finans piyasaları üzerindeki etkisi konusunda yanılıyor olabileceği düşünülüyor.

Borsaningundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Çin'den çıkan yeni bir yapay zeka modeli dün akşam ABD hisse senedi piyasalarında belirsizlik ve oynaklık yarattı. 200 çalışanı olan bir girişim tarafından geliştirildiği iddia edilen DeepSeek, bir dizi testte OpenAI'nin ChatGPT'sinden daha etkili olduğunu kanıtladı.

Teknoloji ve finans piyasaları ilişkisi

Professional Capital Management’ın kurucusu ve CEO’su Anthony Pompliano, The Pomp Letter’da yer alan makalesinde, DeepSeek ile ilişkili mobil uygulamanın Amerika Birleşik Devletleri ve Çin'deki listelerde 1 numarada olduğunu ve genellikle bu kadar hızlı ivme kazanan bir lansmanın aslında kutlanması gerektiğini öne sürerek borsaların bu lansmana neden çılgınca tepki verdiğini sorguluyor.

Bu sorunun kısa cevabının, yatırımcıların çoğunun teknoloji ve finans piyasalarının nasıl ilişkili olduğunu anlamaması olduğu görülüyor. Yanlış hesaplamayı anlamak için, öncelikle ortalama yatırımcının şu anda neye inandığını anlamak gerekiyor.

Yatırımcılar, 6 milyon doların altında bir maliyetle oluşturulduğu bildirilen yeni bir Çin yapay zeka modelinin yayınlandığını ve LLM’nin (Large Language Models - Büyük Dil Modelleri) herkesin kullanımına açık kaynaklı hale getirildiğini gördü. Bu durum hemen, Amerikan şirketlerinin neden bu kadar çok para harcayarak daha düşük kaliteli modeller inşa ettiği ve ABD'nin yapay zeka üstünlüğü için rekabeti kaybedebileceği yönünde bir anlatı yarattığı sorusunu akla getirdi.

DeepSeek’e ‘inanılmalı’ mı?

Ancak mesele şu ki, şu anda Çin'den çıkan ürünlere inanmak konusunda temkinli davranmak gerekiyor. Çin Hükümeti’nin çeşitli ölçütlerde finans piyasalarını yanıltma geçmişi bulunuyor ve Çinli şirketlerin defalarca sahte iddialarda bulunurken yakalandığı biliniyor.

DeepSeek'i inşa etmenin ne kadara mal olduğunu, duyurulan maliyet dışında bilmek elbette mümkün değil. Ancak OpenAI, Anthropic, Perplexity, xAI ve diğerlerinin her birinin milyarlarca dolar toplaması ve ardından rastgele bir girişimin sermaye yatırımının, bilinen maliyetin yüzde 1'inden daha azıyla daha iyi bir şey inşa ettiğini iddia etmesinin kulağa tuhaf geldiğini de kabul etmek gerekiyor. Peki bu gerçekten mümkün olabilir mi? Evet olabilir. Peki bu örnekte bunun gerçekleşmesi muhtemel mi? Kesinlikle hayır.

Jevons paradoksu

Ancak DeepSeek'in bunu gerçekten 6 milyon dolara başardığı varsayıldığında, akıllara bazı sorular geliyor. Bunlardan biri, yatırımcıların heyecanlanması mı yoksa korkması mı gerektiği. Oysa dünyadaki herkesin erişebileceği daha iyi ve daha ucuz bir modelin toplum için net bir olumlu etki yaratması gerekiyor. Bu durum akıllara 'Jevons paradoksu’nu getiriyor. Bu paradoks, kaynak kullanımında verimliliğin artmasının kaynak tüketiminde bir azalma yerine artışa yol açacağını öne sürüyor.

Daha fazla şirket, ekonomik faaliyet yaratmak ve GSYİH büyümesini sağlamak için teknolojiden yararlanabiliyor. Bireyler zamandan tasarruf edebiliyor ve işlerinde daha etkili oluyor. Bunlar, daha fazla sorunun çözümünü de sağlıyor. Bu yüzden DeepSeek'in inovasyonunun, daha az değil, daha fazla yapay zeka kullanımını teşvik edeceği görülüyor. Bunların hepsinin makro bazda olumlu gelişmeler olduğu aşikar.

Nvidia’daki düşüş bir bilmece mi?

Yatırımcılar, yanlış şirketlere yatırım yapıp yapmadıklarını merak ettiklerinde ise korku duymaya başlıyor. Yatırımcıların çoğu yapay zekanın inceliklerini açıklayamıyor. Daha çok moda sözcükler kullanıyorlar. Sermayeyi teknik ve profesyonel bir anlayışa göre tahsis etmek yerine, bu bireylerin ve kurumların çoğunun yalnızca momentum yatırımı yaptığı gözleniyor.

Yatırımcılar Nvidia çok yükseldiği için hisse senedini satın alıyor çünkü olasılıkların yükselmeye devam edeceği yönünde olduğunu düşünüyorlar. Diğer birçok şirket için de aynı şey geçerli. Komik olan ise, büyüme hisseleri özelinde momentum yatırımının zaten çoğu zaman iyi bir strateji olması ancak bunun ters teptiği zamanlar da oluyor ve böyle zamanlar yatırımcılar için oldukça acı verici olabiliyor. Öyleyse yatırımcılar neden daha iyi bir yapay zeka modeli çıktığı için Nvidia’da satışa geçiyor? Nvidia yatırımcılarının yapay zekanın daha yaygın hale gelmesinden ve Nvidia ürünlerinin daha sık kullanılmasından heyecan duyması gerekmiyor mu?

Dün akşam ABD borsalarında yaşanan endişe, DeepSeek'in yeni modeli birçok Amerikan şirketinin erişebildiğinden daha düşük kaliteli çipler kullanarak inşa ettiğini iddia etmesi. Bunun insanların Nvidia'ya karşı karamsar olmasını sağlaması normal ancak bunun yerine yatırımcıların Nvidia'nın rekabet avantajı çok açık olduğundan daha iyimser olması gerekmez mi? Örneğin, DeepSeek bunu düşük kaliteli çiplerle yapabildiyse, Nvidia ürünleriyle neler yapabileceği niçin hesaba katılmıyor?

Yapay zeka modelleri bir altyapı olarak mı görülmeli?

Bu sorular, dün hisse senedi piyasalarında yaşananların nasıl anlaşılması gerektiğini bir kez daha gündeme getiriyor. İlk olarak, yapay zeka modellerinin büyük ölçüde bir 'altyapı' olduğu düşünülüyor ancak bu çerçeve oldukça muallak. Yapay zeka modellerini daha çok bir arabaymış olarak görmek gerekiyor. Tüm arabaların dört tekerleği ve bir motoru var ancak hepsi farklı ambalajlarda geliyor. Bazı insanlar hızlı arabaları seviyor, bazıları ise büyük arabaları. Bazı insanlar kırmızı arabaları tercihe diyor, bazıları ise siyah arabaları. Bazı insanlar Ferrari’yi seviyor, bazıları ise Tesla’yı. Yani herkes kendi zevklerine göre bir tercihte bulunabiliyor.

Modeller, kazananın her şeyi aldığı bir pazar söz konusu olmadığı için birbirine benzerlik de gösteriyor. Farklı kullanım durumları için farklı modeller ortaya çıkıyor. Bu da, hepsinin tek bir modele hükmedeceğini umarak sermaye yatırmanın bir anlamı olmadığını ispatlıyor.

‘Yapmak’ değil, ‘kullanmak’

Ayrıca, yapay zekayı 'yapmak' yerine, yapay zekayı 'kullanan' şirketlere yatırım yapmanın bu piyasada daha doğru bir yol olması gerekiyor. Önemli değer elde eden bir veya iki yapay zeka modeli üreticisi elbette olabilir ancak samanlıktaki tek iğneyi seçmeye çalışmamak gerekir. Yatırımcılar için amaç, sektör genelinde ortalamanın üzerinde getiri elde etmek olmalıdır. Efsane hedge fon yöneticisi ve yatırımcı Howard Marks'ın da belirttiği gibi, “Her yıl en iyi performansı gösteren olmaya çalışıyorsanız yanıldığınızda en düşük performansı gösteren olmaya da hazırlıklı olmalısınız.”

Giderleri düşürmek ve üretkenliği artırmak için yapay zeka kullanan şirketleri aramak için çok zaman harcamak gerektiği doğru. Bu noktada birçok değerlendirme kriteri arasında, 'çalışan başına düşen gelir' önemsenebilir. Sadece statik bir ölçüme odaklanmak yerine, verinin zamanla iyileşmesini gözlemlemek doğru yatırım anlamında önemli olabilir.

Bir şirket, çalışan başına 500 bin dolar gelirle işe başlarsa ve iki yıl sonra çalışan başına 1,2 milyon dolar gelir elde ederse, bu veri, yatırım anlamında bu şirkete daha yakın hissedilmesi gerektiğini gösteriyor olabilir. Yapay zeka bir şirketi daha verimli ve daha üretken hale getirmelidir. Bu nedenle bu ölçüm, bir şirketin bu faydayı anlayıp anlamadığını ölçmenin hızlı bir yoludur.

Yatırımcıların yol haritası

Evet, hisse senedi piyasaları dün büyük kayıp verdi. Nvidia dün akşam yüzde 11'den fazla değer kaybetti ve genel olarak hisse senetleri çöktü. Ana akım medya, finans piyasalarının saldırı altında olduğundan bahsetti. Düşüş Bitcoin’e bile sirayet etti ve kripto paranın 100 bin doların altına çekilmesine neden oldu.

Ancak yatırımcıların derin bir nefes alıp durumu tam da olduğu gibi görmesi gerekiyor. Borsa, yatırımcıların duygusal disiplinini test ediyor. Warren Buffett'ın her zaman söylediği gibi, “Borsa kısa vadede bir oylama makinesi, uzun vadede ise bir tartı makinesidir.” Bu nedenle, bu testi geçmek gerekiyor.

İnovasyonun uçlarında yatırım yapmanın en iyi yolu ise zamansız yatırım prensiplerini yeni inovasyonlara uygulamaktan geçiyor. Bunun için, bugün nakit çıkışı yapmasalar bile, bileşik faizli işletmeleri araştırmak ve piyasa koşullarından bağımsız olarak gelişmek için gerekli esnekliğe sahip şirketleri seçmek gerekiyor.

Belki de herkes, onlarca yıl sürecek bir durumun emekleme dönemine şahit oluyor. Bugün, yatırım için erken bir zaman. Yapay zeka şirketlerine, Bitcoin ve kriptoya parlara ve yapay zeka ve Bitcoin kullanan şirketlere para koymak bugün ve gelecek öngörüsü adına hem doğru hem de mantıklı görünüyor.

Küresel piyasalarda Deepseek depremi

DeepSeek, Wall Street'ten sonra Japon hisselerini de vurdu

Trump'tan ilk DeepSeek yorumu

Nvidia: DeepSeek çok sayıda çipe ihtiyaç duyacak

NYSE 'DeepSeek' etkisiyle karışık kapandı

Nvidia'ya DeepSeek darbesi: Piyasa değeri yarım trilyon dolar düştü

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.