Piyasaları doğru tahmin etmeye çalışmanın riskleri

BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Tüm dünya piyasalarına büyük bir endişe hakim. Yön belirsizliğini koruyor ve yatırımcılarda genel olarak bir karamsarlık hali var. Bazıları bu şartlar altında nakitte kalmaktan başka çare olmadığını düşünebilir; risk iştahı yüksek bazı yatırımcılar ise daha detaylı araştırmalar ve geçmişten çıkarılan derslerle kısa olmasa da orta ve uzun vadeli yatırım seçeneklerini hayal edebilir. Hangi gruba dahil olursanız olun aklınıza hemen şu sorular gelecektir: “Bugünkü şartlarda neye yatırım yapmalıyım?” ya da “Yatırım yapmak için doğru zaman mı?”

Thehindu.com’dan Gaurav Mashruwala’nın haberine göre, hemen her yatırımcının cevaplamak zorunda hissettiği bu soruların aslına bakılırsa net bir cevabı yok. Hatta daha ileri gidip söylenebilir ki bu soruların cevabı herkese göre değişiyor. Piyasaları belirleyen de işte bu görecelilik hali. Yoksa herkes çok iyi biliyor ki kimse gerçek cevabı bilmiyor. Peki nedir bu parametreler ve bunların zamanla ilişkisini nasıl belirlemelisiniz?

Duyguların rolü

Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, piyasayı zamanlama yani piyasaya girmek için en doğru zamanı belirleme arzusu aynı anda işleyen birçok parametre olmasından kaynaklanır. Bunlardan bazıları elbette gerçek ve ikna edici olabilir. Hükümetten yapılan bir devalüasyon açıklaması buna güzel bir örnek olabilir. Ancak böyle bir durumda, piyasalar hemen her seferinde, bu tür duyurulara aşırı ya da eksik tepki verir. Yatırımcıların zihninde oluşan hisler sabit kalamaz ve yatırım kararları ve tepkiler de bu duygulara dayanılarak verilir. Oysa yatırımlar asla duygulara dayalı olarak yapılmamalıdır. Sadece kendinize bakmanı bile bunun ne kadar yanlış olduğunu size gösterecektir. Hükümetten yapılan devalüasyon duyurusu anında ne hissettiniz? Peki ya şimdi ne hissediyorsunuz? İşte ardaki bu fark, piyasaların özeti gibidir.

Yatırımcıların zihninde oluşan hisler sabit kalamaz ve yatırım kararları ve tepkiler de bu duygulara dayanılarak verilir.

Sağduyuyu ve aklı bir kenara bırakırsak, piyasada çok sayıda insan bilinen, bilinmeyen ve varsayılan birçok parametre üzerinde belli duygulara sahip oluyor ve bunlara göre yatırım kararlarını belirliyor. Peki bu hareket tarzı genel olarak nasıl sonuçlar doğurmaya gebedir?

Tahmin etmek

Piyasa zamanlaması tahmin etmeye benzer. Oysa kendi gereksinimlerimizin piyasadakiyle uyumlu olduğunu söylemek oldukça güçtür. Diyelim ki bir evlilik arifesindesiniz. Nikaha sayılı gün kalmış. Nikahtan bir hafta ya da on gün önce hükümetten sert bir açıklama geliyor ve borsalar ve altın piyasası tam bir çöküş yaşıyor. Bu durum evliliğinizi iptal etmenize neden olur mu? Belki… Buna kesin bir cevap vermek her zaman ve herkes için ne kadar zorsa, piyasayı zamanlamak da en az o kadar zordur.

Piyasayı değil, gereksinimlerinizi zamanlayın

Orta yaşlı bir yatırımcı borsaya büyük miktar yatırım yapıyor. Yatırımını kızının yurtdışındaki eğitimi için ayırdığını söylüyor. Piyasanın toparlanacağını ve ‘uygun zaman gelince’ yatırımını nakde çevireceğini ve kızının eğitim masraflarını bu sayede karşılayacağını umuyor. Ne yazık ki buna hiç fırsatı olmuyor ve piyasalar tepetaklak oluyor. Yatırımcı oldukça zengin olduğu için ihtiyacı olan parayı hemen ayarlayabiliyor. Ancak herkesin bu lükse sahip olmayabileceğini bilmeniz gerekiyor. Bu örnek bize piyasayı değil, gereksinimlerimizi zamanlamamız gerektiğini kanıtlıyor.

Bilmek

Yatırımcıların aklını meşgul eden en önemli sorulardan biri de, “Ne zaman çıkmalıyım?” sorusudur. Hemen hemen herkes piyasaya en doğru zamanda girdiğine inanır ancak çıkmak için ya çok geç kalmıştır ya da çok erken davranmıştır. Oysa hem giriş hem çıkış anını doğru tahmin etmek diye bir şey yoktur. Çünkü böyle bir durum bir yatırımcının her seferinde hem giriş yeri hem çıkış yeri anlamında iki tahmininin de tutması anlamına gelirdi.

Önemli olan piyasayı zamanlamak değil, piyasadaki ‘zaman’dır.

Oysa piyasalarda bir kez doğru tahmin etmek bile yeterince zordur, iki kez ise imkansız gibidir. Bazı insanlar bunu arada sırada yapabilir ancak bu bir tesadüften öteye geçemez çünkü sürekliliği yoktur. Ayrıca, piyasayı zamanlamada arada bir başarılı olmak, normalden daha kötü bir şanssızlık demektir. Sizi doğru tahminde bulunabilme gibi bir yeteneğiniz olduğuna inandıran bu durum, büyük kayıplar yaşamanıza neden olabilir. Oysa gerçek getiriler hangi vadeyle yatırım yaptığınıza bağlıdır. Önemli olan piyasayı zamanlamak değil, piyasadaki ‘zaman’dır.

Yatırım, parayla değil akılla oynanan bir oyundur.

Tecrübe sabit değildir

Başarılı ve uzun vadeli yatırımcılar hisse senedi piyasalarında deneyimin pek de işe yaramadığını bilir. Piyasalarda esneklik çok önemlidir. Piyasada yaşanan bir ralli bir dizi yeni yatırımcıyı piyasaya sokarken bir dizi yatırımcının da çıkması demektir. Bu durum sadece ralli dönemlerinde olmaz. Piyasalar her durumda kendine yeni davranış kalıplarına sahip yeni yatırımcılar çekerken birçok eski yatırımcının da ayrılmasına izin verir. Bu durumu bir ‘döngü’ ekseninde okumak gerekir. Döngüler ise görece uzun sürede oluşur. Dolayısıyla uzun vadeli ve aklıyla yatırım yapan yatırımcılar bu döngülerden anlamlı sonuçlar çıkarabilir.

Döngülerden işe yarar anlamlar çıkarabilmeniz için yatırım yapmaya devam etmeniz gerekir. Sadece bu tip yatırımcılar döngüleri doğru kavrayabilir. Bu nedenle hisse senedi yatırımı herhangi bir başka yatırım şekline benzemez; bu parayla değil akılla oynanan bir oyundur.

Piyasalarda risk iştahı kesildi

Vanguard’dan yatırımcılara 60/40 uyarısı

Borsada yatırımcı yön arayışında!

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.