Orhan Pala [email protected]

Brüt takas için gözler BİST yönetiminde

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) hem tasarruf sahiplerinin hem de hisse senedi piyasasının risklerini azaltan önemli adımlar atmaya devam ediyor. Kötü niyetli patronları ve manipülatörleri yeniden SPK korkusu sarmaya başladı. Artık yaptıklarının yanlarına kalmayacaklarını biliyorlar.
SPK’nın yatırımcıları korumaya yönelik başarılı adımlardan biri de brüt takas uygulaması. Brüt takas uygulaması, netleştirmenin kaldırılması anlamına geliyor. Yani hisse senedi alım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında alımlarını karşılayacak tutarda nakit, satım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında satımlarını karşılayacak miktarda menkul kıymet bulundurması gerekiyor. Yapay fiyat ve piyasa oluşturmak isteyen kötü niyetli teşebbüslere karşı hayata geçirilen uygulamayla suç işleme kapıları önceden kapatarak manipülasyonun kaynağından önlenmesi hedefleniyor. 
Bugüne kadarki uygulamalar önemli oranda başarılı oldu. Uygulamaya yönelik en önemli eleştirilerden biri hisseye getirilen brüt takas uygulamasının masum yatırımcıları da mağdur etmesi. Manipülatif işlemleri yapan kişilerin hesaplarına uygulanmasının daha başarılı olacağı söyleniyor. 
Kendi isimleriyle işlem yapmayan ve onlarca hesabı aynı anda yöneten manipülatörlerin hesaplarını tek tek bulmak çok da kolay değil. Yatırımcıların da bu noktada üzerlerine düşen görevi yapması gerekir. Brüt takas genellikle manipülatif fiyat hareketlerine sahne olan ya da fiyatı aşırı oranda şişmiş hisselerde uygulanıyor. Normal yatırımcının bu hisselerden zaten uzak durması gerekiyor. Göz göre göre gidip bu hisseyi alıyorsa da o zaman sonuçlarına katlanmak zorunda.
Tekrar konumuza dönersek;
Brüt takas suç işlenmeden önce yatırımcıları korumak adına alınan önemli tedbirlerden biri. Suç işlenmeden önce acil müdahale gerektiren bur durum ancak uygulamanın başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu’nun onayı gerekiyor. Kararın başlaması için haftada bir toplanan Kurul’dan onay çıkması gerekiyor. Bazı olaylarda ise tedbir alınmadan önce piyasa dolandırıcıları kapının aralığından kaçabiliyor. Bu yüzden tedbirin daha aktif uygulanabilir hale getirilmesi lazım.
Burada da Borsa İstanbul’un elini taşın altına koyması gerekiyor. Sektör personeli eğitimlerinde en çok konuşulan konulardan biri olan brüt takas uygulamasıyla ilgili olarak Borsa İstanbul temsilcileri, yakında hayata geçecek bir tebliğinden bahsediyorlardı. Ama aradan uzun bir zaman geçmesine rağmen bu konuda adım atılmadı. Oysa brüt takas uygulamasında Borsa İstanbul’un alacağı tedbirler manipülasyonun çok daha erken önlenmesini sağlayabilir. Çünkü Borsa İstanbul SPK gibi değil, bir yetkili atayarak şartların oluşması halinde anında brüt takas uygulaması başlatabilir. O zaman manipülatörler de SPK Haftalık Bülteni yayınlandıktan sonra bir hafta ya da 10 gün rahatız moduna giremezler. Her an kilitleneceklerini bilerek adım atmak zorunda kalırlar. Devre kesici işlemleri de bu kadar sık sık devreye girmez. Borsa İstanbul’un bu konuda hazırlayıp da aylardır beklettiği tebliği hayata geçirme zamanı geldi. 
Sektör temsilcileri ve yatırımcılar eğitimlerde anlatılan ve “Yakında başlayacak” denilen bu uygulamanın çok geç olmadan hayata geçirilmesini bekliyor.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.